काही स्वरचित्रे, काही शब्दचित्रे (४०) - माता सरस्वती शारदा..

माता सरस्वती शारदा..!

(येथे ऐका..)

माता सरस्वती-दीदी शारदा..!

नुकताच दीदीचा सहस्त्रचंद्रदर्शन सोहळा अगदी घरगुती वातावरणात साजरा झाला...

भारतरत्न लता मंगेशकर.. म्हणजे आपली सर्वांची लाडकी दीदी.!
 
लता मंगेशकर! हे नांव म्हणजे भारतीय संगीत..! हे नांव म्हणजे भारतीय संगीताची ओळख - भारतीय संगीतातलं सर्वोच्च बिरुद..!

गेली ८० वर्ष जिच्या कंठी साक्षात सरस्वतीने निवास केला आहे, तानपुर्‍यातला नैसर्गिक गंधार - ज्याने आपलं बिर्‍हाड जिच्या कंठी थाटलं आहे अशी दीदी..! जिथे सारे स्वर अदबीने 'मेरे लायक कुच्छ सेवा?' असा प्रश्न जिला विचारत आहेत अशी दीदी..! जिथे शब्द संपतात आणि उरतात केवळ सच्चे दैवी सूर.. अशी दीदी..!

'माता सरस्वती शारदा..!' - 'आलाप' चित्रपटातील दीदीनं गायलेली सुरेल भैरवी.. राग भैरवी. राग भैरवी म्हणजे भारतीय संस्कृती..

राग भैरवी.. जिथे सारे भारतीय एकवटतात, जिथे सारे भारतीय- सार्‍या भारतीय परंपरा, सण-उत्सव, भारतीय कला एक होतात अशी भैरवी..!

'विद्या दानी, दयानी दु:ख हरिणी' हे शब्द केवळ दीदीनेच गावेत. 'सरस्वती शारदा' हे शब्द म्हणून दीदी जिथे सम गाठते तेच भारत दर्शन..! 'इतना वरदान दिजे..' गाताना जे भाव उमटतात त्यालाच आवाजातलं लाघव म्हणतात, मार्दव म्हणतात, त्यालाच स्वरांतील 'अदब' म्हणतात..! आणि 'बुद्धी अनंता..' म्हणतानाची तान ही साक्षात आभाळातल्या विद्द्युलतेला लाजवील अशी..! सारंच अद्भूत..!

-- तात्या अभ्यंकर.